ÜST GÖZ KAPAĞI DÜŞÜKLÜĞÜ (PİTOZİS)
Düşük göz kapağı veya pitozis, göz kapağı seviyesinin normalden aşağıda olmasıdır ve görüş alanının üst kısmında önemli ölçüde kapanmaya yol açar. Çocuklarda ise astigmatizma ve göz tembelliği (ambliyopi) oluşma riski mevcuttur.
Dermatoşalazis olarak isimlendirilen üst göz kapağının cilt fazlalığı ayrı bir bulgudur ve pitozis ile birlikte ortaya çıkabilir. Dermatoşalazis ve kaş pitozunun, cerrahi tedavileri farklı olduğu için pitozisten ayırt edilmelidir. Doğumsal ya da edinsel olarak görülebilir. Edinsel pitozis her yaşta ortaya çıkmakla birlikte genellikle yaşlı erişkinlerde görülür. Doğumsal pitozis ise doğumdan itibaren saptanır. Pitozis tanısı klinik muayene ile koyulmakla birlikte bazı pitozis tipleri için ek olarak laboratuvar ve görüntüleme çalışmaları yapılmaktadır. Pitozis myastenia gravis gibi sistemik bir hastalıktan kaynaklanıyorsa öncelikle nörolojik olarak değerlendirilmektedir.
Pitoziste yaklaşım cerrahidir. Göz tembelliği, şaşılık ve anormal baş duruşu belirtileri yoksa hafif doğumsal pitozis vakalarında takip yapılabilir. Pitozis düzeltmesi için farklı cerrahi teknikler mevcuttur. Altta yatan tanıya, cerrah tercihine ve göz kası fonksiyonunun derecesine bağlı olarak uygun cerrahi teknik seçilir.
GÖZ KAPAĞI ESTETİĞİ (BLEFAROPLASTİ)
Blefaroplasti (Yunanca: blepharon, "göz kapağı" + plassein "oluşturmak"), göz kapaklarındaki defektleri, deformiteleri ve şekil bozukluklarını düzeltmek için ve ayrıca estetik amaçla yapılan cerrahi bir operasyondur. Blefaroplasti operasyonu ile etkilenen göz kapağının düzgün fonksiyon görmesi ve göz bölgesi estetiğinin restorasyonu hedeflenmektedir. Göz kapağındaki fazla deri, göz kapağı altındaki göz kasları ve retroseptal bölgedeki yağ dokuya yönelik cerrahi işlem yapılır.
KİRPİK VE KAPAKLARI İLGİLENDİREN HASTALIKLAR
1. KİRPİK BATMASI (TRİKİYAZİS, DİSTİKİYAZİS)
Trikiyazis, kirpiklerin içe dönerek göz yüzeyine yönlenmesidir. Distikiyazis ise kirpiklerin, göz kapağı kenarının arka lamelindeki meibomian bezlerinden çıktığı doğuştan veya edinilmiş bir durumdur. Hastalığın derecesine göre medikal ve cerrahi müdahale yapılmaktadır.
2. GÖZ KAPAĞININ İÇE DÖNMESİ (ENTROPİON)
Göz kapağının içe dönmesine entropion denir. Göz kapağı derisi ve kirpikler göze sürtünerek gözde batma, aşırı sulanma ve çapaklanmaya sebep olur. Bu durum hastanın görüşünü de etkileyebilir. Cerrahi girişimle kapağın normal pozisyonu sağlanır.
3. GÖZ KAPAĞININ DIŞA DÖNMESİ (EKTROPİON)
Göz kapağının dışa doğru dönmesine ektropion denir. Ektropionda kapak gözden uzaklaşır ve yeterli gözyaşı dağılımı olmaz. Bu durum göz kuruluğuna ve enfeksiyona yol açabilir. Cerrahi girişimle kapağın normal pozisyonu sağlanır.
YÜZ FELCİ (FASYAL PARALİZİ)
Fasyal sinir felci, yedinci kranial sinirin felç ve zayıflığından kaynaklanmaktadır. Birden çok etiyolojisi olmakla birlikte Bell felci (idiyopatik, akut başlangıçlı tek taraflı fasyal sinir felci) en yaygın nedendir. Gözü tam kapatamama ve kuru göz sendromunun yanı sıra gözde kızarıklık, sulanma, yanma ve yabancı cisim hissi gibi semptomlara yol açar. Konservatif tedavi olarak suni gözyaşı damla ve merhem kullanılır. Geçici vakalarda gece göz kapaklarını bantlama yapılabilir. Kalıcı vakalarda ise çeşitli cerrahi tedaviler uygulanmaktadır.
İSTEMSİZ GÖZ KASILMASI (BLEFAROSPAZM)
Blefarospazm, gözün aşırı ve istemsizce kırpılmasına verilen isimdir. Genellikle 50'li veya 60'lı yaşlardaki kişilerde ve erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülür. Nedeni henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte, blefarospazmın beyin ile göz kası arasındaki sinyaller arasında bir iletişim bozukluğu olduğunda ortaya çıktığına inanılmaktadır. Hasta ayrıca yüz ve boyun kaslarında da spazm yaşayabilir. Bazı insanlar bir atak şeklinde geçirirken, bazı hastalarda kronik bir durum haline gelir. Spazmı kontrol etmek için ilaç tedavisi ya da duruma göre cerrahi tedavi uygulanabilir.
GÖZ KAPAĞI TÜMÖRLERİ
Göz kapağı kitleleri iyi huylu kistler, iltihaplar (şalazyon -arpacık) veya kötü huylu tümörler olabilir. Göz kapağı kanserlerinin en yaygın türü bazal hücreli karsinomdur. Bazal hücreli karsinomların çoğu ameliyatla çıkarılabilir. Tedavi edilmezse, bu tümörler göz çevresinde lokal olarak büyüyebilir. Diğer göz kapağı kanserleri arasında skuamöz hücreli karsinom, sebase hücreli karsinom ve malign melanom bulunur.
Hastalar çoğunlukla göz kapaklarında kitle şeklinde bir büyüme şikâyetiyle başvurmaktadır. Göz kapağı cildinde kırmızı, kahverengi veya siyah renkte değişim meydana gelebilir. Kötü huylu tümörler kirpik kaybına veya göz kapağının pozisyonunun bozulmasına da neden olabilir. Biyopsi ile göz kapağı tümörünün kötü huylu olup olmadığı belirlenebilmektedir. Kötü huylu tümörler tamamen çıkartılarak göz kapağı onarılır.
Düzenleyen: Dr. Öğr. Üyesi Onur Özalp